Эканоміка Літвы і Беларусі: ВУП (Валавы ўнутраны прадукт) з 1995 па 2024 гады (Статыстыка)

Шлях Валавога ўнутранага прадукту (ВУП) Літвы і Беларусі з 1995 г. па 2024 г. паказвае дзве розныя эканамічныя траекторыі, абраныя пасля распаду Савецкага Саюза, якія прывялі да кардынальна розных доўгатэрміновых вынікаў. На пачатковым этапе, каля 1995 года, абедзве краіны сутыкнуліся з цяжкасцямі, спрабуючы перайсці ад планавай эканомікі. Хоць памер іх эканомік і ВУП на душу насельніцтва былі даволі падобныя, Літва адразу выбрала шлях істотных рынкавых рэформаў, прыватызацыі і еўраатлантычнай інтэграцыі. У той жа час Беларусь, кіруючыся аўтарытарным рэжымам, захавала значны дзяржаўны кантроль у найбуйнейшых прамысловых сектарах і цвёрда арыентавалася на расійскі рынак і энергетычныя рэсурсы. Гэты асноўны выбар стаў падмуркам для далейшага эканамічнага разыходжання.

 

Рост ВУП Літвы значна паскорыўся пасля ўступлення ў Еўрапейскі Саюз (ЕС) у 2004 годзе. Членства забяспечыла доступ да структурных фондаў ЕС, што дапамагло мадэрнізаваць інфраструктуру, і прыцягнула шматлікія прамыя замежныя інвестыцыі, што дазволіла хутка развіваць сектары высокіх тэхналогій, паслуг і экспарту. Літва стала актыўным і канкурэнтаздольным удзельнікам агульнага рынку ЕС, а эканамічная канвергенцыя з Заходняй Еўропай значна паскорылася. У той жа час эканоміка Беларусі, хоць і паказвала ўмераны рост на раннім этапе, з прыкладна 2012 года пачала адчуваць стагнацыю. Недастатковая лібералізацыя, слабыя інстытуты і моцная залежнасць ад расійскіх субсідый не дазволілі ёй стаць гнуткай і інавацыйнай.

 

Прыкладна да 2024 года эканамічнае разыходжанне стала відавочным і бясспрэчным. Калі параўноўваць агульны памер эканомікі, ВУП Літвы дасягнуў каля 85 мільярдаў даляраў ЗША, перавысіўшы ВУП Беларусі, які склаў каля 76 мільярдаў даляраў ЗША. Гэта асабліва важны паказчык, улічваючы, што насельніцтва Літвы прыкладна ў тры разы меншае за насельніцтва Беларусі. Яшчэ больш выразна розніцу ў росце ілюструе паказчык ВУП на душу насельніцтва: Літва наблізілася да адзнакі ў 30 000 даляраў ЗША, тады як у Беларусі гэты паказчык складае каля 8 300 даляраў ЗША. Такім чынам, за тры дзесяцігоддзі Літва перайшла ад пачатковага падабенства да ў тры разы большага ВУП на душу насельніцтва, зацвердзіўшы сваё месца як краіна ЕС, якая паспяхова прайшла канвергенцыю, у той час як эканоміка Беларусі засталася структурна адсталай, стрыманай абранай палітычнай і эканамічнай мадэллю.